Në lidhje me zhvillimin e fëmijës duhet të mendojmë që para konceptimit të frutit ( para se çifti të ketë planifikuar një shtatzani).
Fëmija nuk është një i rritur në miniaturë. Fëmijëria ka ligjet e veta të zhvillimit
Faktorët që ndikojnë në zhvillimin e të porsalindurit janë:
– Kultura e mirë rritjes
– Niveli ekonomik
– Politikat shëndetësore
– Faktorët Mjedisorë
– Faktorët hormonalë, gjenetike etj.
Me rritje kuptojmë ndryshimet e trupit në madhësi, përmasa dhe forcë.
Zhvillimi është përsosja cilësore, nga ana funksionale e indeve.
Ndër faktorët që radhitëm më sipër do të veçonim rolin që ka mjedisi, kryesisht ushqimet që hamë, infeksionet, ndotjet kimike, helmet e mbetjeve industriale që derdhen pa kriter në shtrate lumenjsh dhe më pas vaditen bimët që hamë., etj, etj. Këto janë përgjegjës për efektin teratogjen, duke shkaktuar keqformime tek i porsalinduri.
Vlerësimi i raportit peshë- gjatësi bëhet në dinamikë.
Pas çdo matje shënohet të dhënat në një kurbë grafike që është individuale dhe bëhet krahasimi me kurbën standarte, ideale.
Në muajin e parë rritet 3,5cm. Nevojat kalorike në këtë moshë janë 115 kcal/kg peshë në ditë. Fle 18-20 orë. Zgjohet vetëm kur do të pijë idetë ndërtohet.
Muaji i dytë karakterizohet nga një zhvillim i vrullshëm motor dhe emocional.
Në muajin e tretë ngre kokën, nga pak. Buzëqesh me nënën. Ndjek me sy objekte në lëvizje.
Fëmija 4 muajsh nxjerr tinguj, “aaa, ngah” . Kthen kokën nga vjen muzika.
Fle 14-16 orë. Shton nga 2 cm në muaj.
Në moshën 5-6 muaj shpreh kënaqësinë me klithma gëzimi. Rrotullohet nga barku në shpinë.
Në muajin e shtatë fillon të rrijë ndenjur 1-2 minuta.
Në moshën 7-9 muaj rritet 1,5 cm në muaj.
Në 8 muajsh ecën këmba-doras.
Pas 9 muajsh ecën anës divanit disa hapa.
Një vjeç trefishon peshën e lindjes. Luan me të afërmit.
Shpreh shenja pëlqimi ose mospëlqimi.
Në 15 muajsh fillon të ecë.
Flet 15-20 fjalë.
Nëse nuk ecën deri në 18 muaj, kjo mbetet për t’u vlerësuar.
Dhëmbi i parë del afërsisht 6 muajsh. Dalja e dhëmbë e të qumështit përfundon rreth moshës tre vjeç.Gjithsej 20 dhëmbë.
Në vitin e dytë fëmija luan me kube, hidhet, vrapon.
Në tre vjeç ka të zhvilluar uni-n. I duket se çdo gjë është e vetja, zemërohet.
Pas moshës tre vjeç, vajtja në kopsht i më tej kompetencat gjuhësore. Është më i shoqërueshëm Flet fjali të shkurtra. Gjithsej 50-100 fjalë. Kuriozohet për gjithçka. Njeh ngjyrat. Vishet vetë.
Ndryshimet gjenetike në kromozome
Çrregullimet hormonale
Anemitë e lindura
Sëmundjet metabolike
Keqthithja e ushqimit në zorrët dhe kequshqyerja.
Një sëmundje shumë e rëndësishme e moshës fëminore është hipotiroidizmi i lindur ( kongenital). E ndeshim disi rrallë por mbetet për tu vlerësuar niveli i hormonit TSH sa herë kemi vonesë të zhvillimit mendor të fëmijës.
Hormoni i tiroides është shumë i rëndësishëm për rritjen dhe zhvillimin mendor.
Kretinizmi ( ulja e funksionit të tiroides) është njohur 2000 vite më parë.
Shkaqet , mendohet të jenë tre:
1- Defekt i zhvillimit të gjëndrrës tiroide
2- Defekt i biosintezës së hormoneve tiroidienë.
3- Hypotiroidizëm kongenital tranzitor.
Shenjat: përgjumësi, temperatura e trupit më e ulët se normalja, anësitë rrinë gjithmonë të ftohta, lëkura dhe flokët e thatë, edemë, gjuhë të madhe, vonesë e thellë mendore, çrregullime të rritjes kockore me anësi të shkurtra dhe gushë të zmadhuar.
Diagnoza: Bëhet matja hormonale.
•Niveli i TSH në serum është i lartë dhe FT4 shumë i ulët.
Pra, niveli i hormoneve
funksionon sipas parimit feed-back, dmth kur rritet hormoni që prodhohen nga truri ( Tireostimulues) ulet ai që prodhohen në tiroide ( FT4).
• Echo e tiroides.
• Shintigrafia e tiroides.
Mjekimi është zëvendësues, i thjeshtë. Vazhdon gjithë jetës me Letrox.
Ndjekja në dinamikë bëhet nga specialisti endokrinolog. Mjekimi quhet i suksesshëm kur rritja dhe zhvillimi arrijnë vlerat normale.
E njohur dhe si terapia e kripës, haloterapia është një trajtim alternativ që përfshin ekspozimin…
Gastrina është hormoni që luan një rol të rëndësishëm në procesin e tretjes, duke ndihmuar…
Ekografia është ndër mjetet më të përdorura në mjekësi për ekzaminimet. Një nga inovacionet e…
Virus në latinisht d.m.th helm. Viruset qëndrojnë ne mes kufirit të së gjallës dhe të…
Ekzaminimi i densitometrisë së kockave tregon nëse jeni prekur nga osteoporoza apo se shëndeti i…
E RENDESISHME! Ky artikull është vetëm për të rriturit dhe jo fëmijët. Rekomandohet se para…