Share This Article
Me termin “shigella” bëhet fjalë për një lloj bakteresh:
gram-negativë (që mbeten të ngjyrosura me të kuqe pas ngyrosjes me Gram)
Asporigjene (të paaftë të prodhojnë spore)
Jo të lëvizshëm (të paaftë për të lëvizur)
Aerobik-fakultativ (janë në gjendje të mbijetojnë dhe në kushtet e mungesës së oksigjenit)
Shigellat i përkasin familjes së enterobakterieve dhe gjenden në zorrët e njeriut si habitat i tyre natyral. Sëmundja e shkaktuar nga këto organizma njihet si shiggellosis (edhe dizenteri bacilare) një gjendje klinike që karakterizohet nga
Diarrea (shpesh hemorragjike)
Dhimbje barku të forta
Dehidratim intensiv
Dhe ngushtësi ano-rektale (një spazmë e dhimbshme e anusit, e shoqëruar shpesh me nevojën urgjente për të dalë jashtë, sidomos në orët e natës)
Diagnoza është klinike dhe konfirmohet me koprokulturën, një analizë mikroniologjike e feçes.
Trajtimi në format e lehta parashikon një regjim rihidratimi, ndërsa tek pacientët me infeksion të moderuar mund të kërkojë antibiotikë.
BAKTERI
Shigella mori këtë emër nga zbuluesi i saj Kiyoshi Shiga i cili e karakterizoi atë në vitin 1898, përfshi katë rspecie:
Shigella dysenteriaee: shkakton formën më të rëndë të dizenterisë dhe është i vetmi serotip që prodhon toksinën Shiga, e cila ndonjëherë është përgjegjëse për sindromin hemolitik uremik (SHU) i karakterizuar nga shoqërimi shfaqjeve patologjike që prekin gjakun dhe veshkat, si anemia hemolitike, trombocitopeni (reduktim i numrit të trombociteve) dhe pamjaftueshmëri akute e veshkave.
Shigella flexeneri: është lloji i Shigelës dominues në vendet në zhvillim dhe gjendet normalisht në burimet e ujit të prekur nga feçet e njeriut.
Shigella boyidii: është një lloj Shigele që shfaqet shumë rrallë.
Shigella sonnei: një lloj i përhapur më shumë në vendet e zhvilluara, veçanërisht në SHBA.
Të gjitha speciet e Shigella mund të shkaktojnë diarre të ujshme, por sidomos Shigella dysenteriaee, mund të shkaktojë dizenterinë, diarrenë e rëndë dhe mund të zhvillojë komplikacione.
KONTAMINIMI
Burimi i infeksionit janë feçet e personave të prekur dhe mbartës konvulsivë.
Kontaminimi mund të vijë:
Drejt për drejtë, nga personi në person përmes rrugëve orale-fekale
Indirekte, përmes gëlltitjet së ushqimeve të prekura apo në kontakt me personin e kontaminuar dhe transportit të baktereve në gojë.
Acidi gastrik nuk është në gjendje ti shkatërrojë këto baktere me lehtësi, kështu që dhe konsumi i një sasie të vogël të Shigella mund të shfaqe infeksionin
Në zorën e trashë bakteret shkaktojnë pezmatim (inflamacion) dhe më pas dalin përmes feçes.
Infeksioni më pas përhapet përmes:
Duarve të papastra nga personi në person
Raportit oralo-anal
Konsumit të ujit të kontaminuar nga mbetjet njerëzore,
Duke gëlltitur ushqimin e kontaminuar (pershembull ushqim i gatuar nga një person i infektuar, që nuk ka larë duart si duhet pas përdorimit të tualetit)
Në vende të mbimbushura dhe /ose shërbimet shëndetësore të papërshtatshmë, si kampet e refugjatëve, anijet, fushatat ushtarake, kopshtet, mund të shpërthejë epidemi. Infeksionet mund të jenë të rënda sidomos të fëmijëve, që mund të shfaqin dhe simptoma atipike, si konvulsione.
SIMPTOMAT
Inkubacioni i infeksionit tnga Shigella është rreth 1- ditë.
Tek të rriturit infeksioni shfaqet kryesisht me:
Dhimbje barku
Nevojë e shpeshte defekimi
Diarre e lëngshme
Ndonjëherë dhe temperaturë jo shumë të lartë (38-38.9)
Dizenteria, me emëtim të feçes me gjak, qelb e mukus në rastet më të rënda.
Tek fëmijët e vegjël, simptomatologjia shfaqet papritur me:
Temperaturë,
Nervozizëm
Përgjumje
Mungesë oreksi
Të vjella
Diarre
Dhimbje barku
Defekim i shpeshtë
Shfaqe të gjakut, qelbit dhe mukusit në feçe, përgjithësisht brenda ditës së tretë që nga shfaqja e parë klinike.
Nëse nuk është i rëndë, kuadri klinik zgjidhet përgjithësith brenda harkut të dy javëve.
KUR DUHET KONTAKTUAR MJEKU
Në rastin e diarresë rekomandohet ti drejtoheni mjekut nëse ka:
Temperaturë
Dizenteri
Dhimbje të forta barku
Dehidratim.
KOMPLIKACIONET
Komplikacionet shfaqen përgjithësisht tek fëmijët dhe përfshijnë:
Shfaqja e temperaturës së lartë (deri në 41°C) shoqëruar nga kriza konvulsive, delir dhe gjendje kome.
Dehidratim me humbje peshe si pasojë (kjo mund të jetë e rëndë tek fëmijët nën dy vjeç)
Rritje të frekuencës së defekimit (deri në 20 herë në ditë)
Prolapsi rektale (dalje të rektumit nga trupi)
Në rastet e infeksionit të Shigella dysenteriae, shfaqja e sindromës hemolotike uremike, e karakterizuar me shoqërim të shfaqjes patologjike të gjakut dhe veshkave, si anemia hemolitike, trombocitopeni dhe pamjaftueshmëri akute e veshkave.
Artriti reaktiv (pezmatim i kyçeve), veçanërisht tek të rinjtë.
Uveiti (pezmatim i syrit) dhe uretriti (pezmatim i uretrës, me dhimbje gjatë urinimit) mund të shfaqen javë ose muaj pas diarresë.
DIAGNOZA
Mjeku mund të dyshojë për Shigella bazuar në historinë klinike dhe simptomatologjinë e referuar nga pacienti. Konfirmimi jepet me kulturën e feçes për të cilën mund të lexoni këtu.
TRAJTIMI
Format e lehta të infeksionit në përgjithësi zgjidhen brenda 4-8 ditëve dhe nuk kërkojnë antibiotikë, por vetëm rihidratim me ujë dhe kripëra minerale përmes gojës.
Format më të rënda të infeksioni kanë një kohëzgjatje mesatare 2-6 javë dhe mund të kërkojnë dhe shtrim në spital për të marrë lëngjet endovenoze dhe të parandalojë komplikacionet.
Në rast se është e nevojshme mjeku mund tu rekomandojë antibiotikë si azitromicinë, ciproflaksinë apo ceftriaksone.
Përdorimi i ilaçeve kundër diarresë, si loperadimi nuk këshillohet, pasi mund të zgjasë sëmundjen duke penguar eliminimin e bakterit nga organizmi.
PARANDALIMI
Normat higjineo-sanitare janë kryesore për të parandaluar përhapjen e infeksionit, në mënyrë të veçantë këshillohet nëse jeni prekur nga shigella apo jeni në kontakt me persona të infektuar, të lani duart me ujë e sapun, sidomos para se të prekni persona të tjerë apo të gatuani. / MeMjekun.com