Share This Article
Ekografia është ndër mjetet më të përdorura në mjekësi për ekzaminimet. Një nga inovacionet e saj është edhe eko me efektin Doppler. Ky është një parim fizik që ndodh kur valët e ultratingujve ndeshen në një strukturë në lëvizje gjatë kalimit të tyre, duke ndryshuar frekuencën sipas lëvizjes së kësaj strukture.
Qysh nga vitet ’90 kjo është një formë e mëtejshme dhe më e lehtë e shprehjes së rezultateve të marra nga ekzaminimi me ultratinguj, duke dhënë rezultatet në një shkallë ngjyrash ku e kiuqja përfaqëson lëngun (si për shembull gjaku) në lëvizje drejt sondës. Nëse lëngu largohet nga sonda atëherë do të shfaqet me ngjyrë blu.
Kjo e bën ekodopplerin mjaft efikase në studimin anatomic dhe funksional të zemrës dhe vazave të gjakut.
Përmes saj na jepet mundësia të karakterizojmë:
Praninë dhe drejtimin e fluksit të gjakut
Kalueshmërinë, shpejtësinë dhe rezistencën e vazave të gjakut
Përveç ekografisë tipike gri mund të shfaqë edhe:
Ngjyrën e kuqe për të evidentuar fluksin e një lloji arterioz (lëngu që i afrohet sondës)
Ngjyra blu për fluksin e llojit venoz (lëngu që largohet nga sonda)
Në studimin e strukturave vaskulare me ekoDoppler ka një avantazh të mëtejshëm, gjaku që rrjedh brenda enëve, si arteriet dhe venat, duke lejuar vlerësimin e lumenit të brendshëm të vetë enëve.
Ky parim shmang përdorimin e agjentëve artificialë të kontrastit që mund të tolerohen dobët nga pacienti, veçanërisht në rastin e:
Hipersensitiviteti ndaj kimikateve (alergji)
Insuficienca renale ose hepatike
Për më tepër, në këtë mënyrë, mund të bëhet më e lehtë dhe më e shpejtë studimi ekografik, pasi nuk është nevoja as që të ketë akses venoz periferik për injektimin e kontrastit.
Ekodoppler mund të bëhet tek pacientë të çdo moshe dhe kushtesh, që tek fëmijët deri tek të moshuarit, nga gratë shtatzënë tek ata në koma dhe të jep mundësinë e studimit të zonave vaskulare të:
-Qafës
-Barkut (sidomos për studimin e aortës, venave portale dhe vaskulare të mëlçisë)
-Gjymtyrëve të sipërm dhe të poshtëm.
SA ZGJAT?
Një analizë ekodoppler mund të zgjasë në përgjithësi pak minuta deri në maksimumi gjysmëore.
PËRGATITJA
Nuk kërkohet asgjë e veçantë për tu përgatitur tek personi që do kryejë ekodoppler. E vetmja gjë e kërkuar kur bëhet fjalë për ekodoppler të barkut është që personi të jetë esëll, duke shmangur kështu që zorët të shfaqin shumë ajër duke e bërë më të vështirë studimin e vazave.
PËR ÇFARË SHËRBEN?
Kjo eko shërben për të diagnostikuar sëmundje kardiake dhe vaskulare dhe të jep mundësinë të monitorosh në kohë të ndryshme gjendjen patologjike.
Udhëzimet kryesore në përdorimin e ekoDoppler janë të zbatueshme në nivelin:
Vaskular, për studimin e enëve të gjakut (si të arterieve ashtu edhe të venave)
Kardiak, për studimin e zemrës
Nodul i dyshimtë i një organi parenkimatoz.
– Në nivelin vaskular është e mundur të vlerësohet prania e:
Stenozave për shkak të pllakës aterosklerotike: karotidet në nivelin e qafës së mitrës shpesh studiohen, pasi prania e pllakës në këtë nivel është një faktor rreziku i lartë për incidente cerebrovaskulare (të tilla si goditje në tru ose hemorragji cerebrale).
Tromboza apo embolia: prekin kryesisht strukturat venoze, si ato të gjymtyrëve të poshtme në rastin e venave me variçe, imobilizimi i zgjatur dhe faktorë të tjerë rreziku. Prania e trombeve në zonën venoze të thellë të gjymtyrëve të poshtme (tromboza e venave të thella) është në rrezik të lartë për zhvillimin e embolisë pulmonare.
Aneurizmat: prania e zgjerimit jonormal të lumenit të arterieve. Në shumicën e rasteve ndodh në nivelin e aortës, pranë bifurkacionit të legenit të saj.
– Në nivelin e zemrës, ekografia Doppler mund të zbulojë:
Dështimi i zemrës i shkallëve të ndryshme: domethënë kur gjaku nuk pompohet në mënyrë adekuate;
Stenoza ose regurgitimi i valvulave mitrale, trikuspidale, aortale dhe pulmonare;
Dimensionet e zemrës dhe aortës proksimale;
Masat e zemrës si miksoma atriale, tumoret ose trombet në atrium
Efuzioni perikardial, ose prania e lëngut (transudat ose eksudat) brenda zgavrës së perikardit që e rrethon, duke e mbrojtur atë, zemrën.
Së fundmi, ekziston një tjetër tregues i veçantë i ekoDoppler, i aplikimit më të fundit, i cili konsiston në studimin e noduseve të dyshimta në organet parenkimatoze.
Këto janë lezione nodulare që mund të jenë shumë të dyshimta për tumor dhe që rriten në organet parenkimatike si mëlçia, veshka ose mushkëritë.
Gjithashtu në këtë rast ajo që shfrytëzohet është studimi i vaskularizimit të këtyre noduseve: nëse rezulton të jetë mjaft i çrregullt, i përcaktuar keq apo i bollshëm, përballemi me një dyshim të fortë për malinjitetin e atij nodusi, sepse qelizat neoplazike të një tumor, duke u rritur në mënyrë kaotike dhe befas, ata organizojnë një strukturë vaskulare, të nevojshme për rritjen e tyre, e cila është mjaft e çrregullt.
Njohja e këtij vaskularizimi brenda një nodusi që është rritur, për shembull në mëlçi, sugjeron fuqishëm një tumor të dyshuar të mëlçisë.
Për të konstatuar natyrën e nodusit dhe për të karakterizuar më tej sëmundjen, më pas do të kryhen ekzaminime dytësore të mëtejshme si Tomografia, ose do të kryhet një biopsi për të patur një gjetje përfundimtare histologjike.
EKODOPPLER I RRETHIT CERVIKAL
Në studimin e arteries karotide ekstrakraniale (d.m.th. arteria karotide e zakonshme dhe origjina e arteries karotide të brendshme dhe të jashtme), pacienti vendoset në shpinë me kokën të hiperzgjatur dhe pak të rrotulluar.
Në këtë gjendje, ekografia Doppler arrin saktësinë 95% në vlerësimin e shkallës së stenozës së lumenit vaskular, duke qenë në gjendje të identifikojë çdo pllakë aterosklerotike me sipërfaqe të rregullt dhe të çrregullt për shkak të ulçerës (një ndërlikim i hershëm i një pllake).
Është e mundur të studiohet profili i murit të enëve të gjakut dhe të vlerësohen ndryshimet e rrjedhës së tij, të cilat janë gjithashtu të dobishme në identifikimin e zonave të diseksionit.
Anomalitë e fluksit dhe rrotullimet e enëve të gjakut si arteria karotide janë lehtësisht të identifikueshme, ndryshime që quhen “përkulje” ose “mbështjellje”.
Një nga indikacionet më të shpeshta dhe më të rëndësishme të ekos Doppler dhe eko Doppler me ngjyra është aplikimi i tyre në ata pacientë që paraqesin simptoma të insuficiencës cerebro-vaskulare, në të cilët dyshohet fort prania e pllakave stenotike ose ulcerative në nivelin e arteries karotide, ose emboli kardiake.
PARANDALIMI
Falë avantazheve të konsiderueshme, përfshirë koston relativisht të ulët të ekzaminimit, ekografia Doppler përdoret gjerësisht si një mjet parandalimi parësor dhe dytësor për të gjithë ata njerëz që kanë një ose më shumë faktorë rreziku që predispozojnë për sëmundje kardiovaskulare, si p.sh.
Familjarë të shkallës së parë
Duhanpirja
Tensioni i lartë
Dislipidemitë me nivele të larta të kolesterolit
Diabeti mellitus
Mbipeshë ose obezitet
Sot këshillohet kryerja e një ekzaminimi fillestar ekografik Doppler, si në studimin e karotideve për të kërkuar ndonjë pllakë apo stenozë, duke filluar nga mosha 50 vjeç.
Burimi: MedlinePlus