Share This Article
Rreth 16 milionë njerëz në gjithë botën u prekën nga kolla e mirë (emri mjekësor: Pertussi) në vitin 2015, duke shkaktuar një numër të konsiderueshëm komplikacioneve deri në humbje të jetëve njerëzore. Epidemia e parë përshkruhet në vitin 1600.
Identifikimi i mikrobit shkaktar u bë i mundur në vitin 1906. Aplikimi i vaksinës, për herë të parë u realizua në vitin 1940. Kjo solli zbutjen e shenjave të sëmundjes dhe mbrojtjen e fëmijëve nga komplikacioneve që sjell kjo sëmundje.
Pertussi qarkullon i lirë në natyrë dhe mbartës i vetëm është njeriu. Shfaqet si kollë që zgjat mbi 3 javë deri në tre muaj. Kolla është e thatë, me kriza të forta, mbytëse, sidomos natën, ose kur rri shtrirë. Kriza përfundon me një frymëmarrje të thellë me zhurmë; kërkon të nxjerrë pak gëlbazë, por e ka të vështirë ta shkëpusë. Gjendja është e mirë, jashtë krizës, dmth nuk ka vështirësi në frymëmarrje, as temperaturë të lartë.
Para shpikjes së vaksinës kjo sëmundje kishte vdekshmëri deri në 30%, sidomos në fëmijëve e lindur nën peshë, ose latantë. Në fazën e parë kolla çfaqet si një Katar i stinës. Pikërisht kjo është faza që infekton edhe të tjerët përreth. I sëmuri mund ta përhapë infeksionin tek të tjerët deri në një muaj. Në javën e dytë shfaqen abceset e kollës, të cilat mund të provokojnë pika hemoragjike në sy, në fytyrë dhe ënjtje të qepallave. Është shumë karakteristike kjo shenjë.
Për ato fëmijë 0-1 vjeç që nuk e kanë marrë vaksinën, komplikacioni më i shpeshtë është Bronkopneumonia, me kriza apneje dhe hypoksi të trurit. Të tilla raste mjekohen në spital sepse ka nevojë për asistencë teknike.
Makrolidet( Eritromycina, Klaritromycina ) kapin efekte të mira.
Imuniteti në pertussis nuk transmetohet nga nëna tek fëmija. Pra, kemi patur raste edhe tek fëmijët e porsalindur. Krizat e kollës së fortë spastike mund të japin hypoksi të trurit deri në encefalit. Ky është komplikacion i rrallë por nëse prek fëmijën e porsalindur, lë pasoja serioze.
Diagnoza vendoset më tepër me shenjat klinike. Kolla me abcese është shumë tipike. Edhe gjyshet tona e njohin këtë lloj kolle. Praktikisht bëhet një formulë e gjakut në laborator, ku konstatohen leukocite të larta, siç i gjejmë edhe në infeksionet e tjera, në përgjithësi.
Mënyra më e mirë për tu mbrojtur është vaksinimi.
Meqenëse vaksina mund të japë temperaturë të lartë, në treg ka hyrë vaksina acelulare. Tek kjo e fundit, vaksina përbëhet nga antigeni i bordetela pertussis. Si e tillë parandalon temperaturën e lartë nga vaksina.
Në këtë kuadër, në tregun farmaceutik qarkullon edhe Hexavaksina, e cila përfshin edhe poliomielitin acelular.
Përsosmëria e vazhdueshme e prodhimit të vaksinave ka sjellë që fëmijët ta tolerojnë më mirë pentavaksinën. Fillon të aplikohet në moshën 2 muaj, 4muaj, 6 muaj. Ky tip vaksine është e lidhur me fosfat alumini. ( Nuk ka zhivë në përmbajtjen e saj).
Edhe të rriturit mund të preken nga kolla e mirë, por shenjat janë më të lehta.
Artikull i përgatitur nga dr. pediatre Zerina Sheme. Për më tepër ndiqni videon më poshtë: